Tuvalet eğitimi
Bebek bakımı

Bebeklere tuvalet eğitimi

bebeklere tuvalet eğitimi

Çocukların yaşı büyüdüğünde anne babayı tedirgin eden en önemli konulardan biri de tuvalet eğitimidir.

“Tuvalet eğitimi çocuğa kaç yaşında ve ne şekilde verilmelidir?” Sorununun cevabı, ebeveynler tarafından merak edilmektedir.

Tuvalet eğitiminin uygun yaşta ve doğru şekilde verilmesi, ileriki yaşta çocuğun psikolojisini etkileyen önemli bir süreçtir. Doğru zamanda ve doğru şekilde verilmeyen eğitim, yetişkinlikte psikolojik problemlere sebep olabilmektedir. Toplumumuzun bu hususta bilinçlenmesi çok önemlidir.

Eğitimin çok erken verilmesi, çok geç yaşta verilmesi kadar sakıncalıdır. Çocuğun bu eğitime hazır olması birinci kriterdir. Her çocuğun bu hazır bulunuşluk zamanı farklı olabilmektedir.

Anne babalar çocuklarını çok iyi gözlemleyip, tahlil etmeliler. “Ablası-abisi 1,5 yaşında alışmıştı, bu çocuğum neden hala alışmadı, bir problemi mi var?” şeklindeki bir tespit hatalı olacaktır. Bu yaklaşımda olan annelerin sayısı azımsanamayacak kadar çoktur. Genel bir değerlendirme yapıldığında erkek çocukların kız çocuklarına oranla tuvalet eğitimine daha geç alıştığı tespit edilmiştir.

Öncellikle çocuğun bu eğitime hazır olup olmadığının doğru tespit edilmesi çok önemlidir. Peki bu hazır bulunuşluk düzeyini doğru bir şekilde nasıl tespit edebiliriz? Bunun için 3 kriter değerlendirilmelidir.

  1. Mesane kontrolü,
  2. Gelişmişlik olarak hazır bulunma,
  3. Duygusal olarak hazır bulunma.

Mesane Kontrolü: Çocuklarda mesane kontrolü, genel olarak 18-30 ay arasında hazır olmaktadır. İlk etapta anne, çocuğun mesane kontrolünü sağlayıp sağlamadığını gözlemlemelidir.

Çocuğun bezi 2 saatten fazla kuru kalabiliyorsa, çocuk, öğlen uykusundan bezi kuru olarak kalkıyorsa mesane kontrolünü sağlayabiliyor demektir. Büyük tuvaletini düzenli yapıyorsa ve siz anne olarak büyük tuvaletini yapma saatini tahmin edebiliyorsanız çocuğunuzun bağırsak kontrolünün de gelişmiş olduğu söylenebilir.

Gelişmişlik Olarak Hazır Bulunma: Çocuğun kendi derdini anlatabiliyor olması, iletişimde sorun yaşanmaması ve sizden gelen basit komutları anlayıp yerine getirebiliyor olması gelişmişlik düzeyine eriştiğinin belirtisidir. Bunun yanı sıra ufak çaplı kendi bakımını da gerçekleştirebilmesi önemlidir.

Evin birimlerini tanıması (mutfak, banyo, yatak odası vs…) ve kendi başına evde dolaşabilmesi önemli ölçütlerdendir.

Duygusal Olarak Hazır Bulunma: Çocuğun, bezini kirlettiği zaman rahatsızlık hissetmesi, tuvalete gitmeyi talep etmesi, tuvalete gidip tuvaletini yapmaktan korkmaması, duygusal olarak hazır olduğunun göstergesidir.

Anne babaların, tuvalet eğitimine başlamadan önce bu 3 kriteri göz önünde bulundurmaları süreci daha rahat geçirmek ve daha da önemlisi çocuğun psikolojisinin olumsuz yönde etkilememesi açısından büyük önem taşımaktadır. Tuvalet eğitimi, annenin: “Artık çocuğum büyüdü, tuvalete gitmeyi öğrenmeli.” şeklindeki kişisel kanaatine göre verilecek bir karar değildir. Pek çok ebeveynin yanlış eğitimi, çocukların psikolojisinde olumsuz izler bıraktığı gerçeğini doğurur. Eğitime başlanması için bu 3 kriterin ölçüt olarak alınmasının yanı sıra evdeki genel atmosfer de önemsenmelidir. Stresli bir ev ortamında eğitimin verilmesi ertelenmelidir. Evde ani rahatsızlanan birinin olması, ölüm olayı, taşınma, aile içi çatışmalar, boşanma, yeni kardeşin doğması vb. gibi travmatik olayların yaşandığı zaman dilimlerinde bu eğitime başlanmamalıdır.

Sadece çocuğun değil, annenin de hazır bulunuşluk düzeyi önemlidir. Annenin sağlıklı bir psikolojiye sahip olması, bedenen rahatsız olmaması, çocuğa karşı göstereceği tolerans, sağlıklı iletişimi sağlayacaktır. Aşırı stres altında olan bir anne, gergin ve sinirli olacağından, çocuğa göstereceği tahammül sınırı zayıf olacaktır. Böylelikle sağlıklı bir eğitim süreci geçirilmeyerek Çocuğun psikolojisi olumsuz yönde etkilenecektir. Eğitim esnasında çocuğuyla çatışan annenin, çocuğuyla kurmaya çalıştığı sağlıklı iletişim çalışmaları da sekteye uğrar. Ayrıca anne yeterli zaman dilimini oluşturabilmelidir. Bu süreçte anne, mümkün mertebe evde oturmalı, misafirliğe gitme ve misafir kabul etme programlarını ertelemelidir. Bu süreç ortalama olarak 3-6 haftalık bir zaman dilimini kapsamaktadır. Ancak bu süre çocuktan çocuğa değişebilmektedir.

Tuvalet eğitimi

Tuvalet eğitimi aşamaları:

2,5-3 hafta olabileceği gibi 6 hafta veya daha fazla da olabilmektedir. Tuvalet eğitimi belli aşamalardan oluşmalıdır. Çocuğun bu süreçleri aşması sabırla beklenmelidir.

1.Aşama: Tuvalete alışma, ısınma aşaması: Bu aşamada çocuk, tuvalete rahatlıkla, korkmadan, çekinmeden girip çıkabilmelidir.

2.Aşama: Çocuğun oturak ve yardımcı oyuncak seçimine dahil edilmesi: Çocuğun oturağını ve yanında bulundurmak istediği oyuncağı, kendisinin seçmesi sağlanmalıdır. Sevdiği bir oyuncağı elinde tutmak çocuğa güven verecektir.

3.Aşama: Çocuğun tuvalete oturma aşaması: Tuvaletini yapması önemli değildir. İllaki bu beklenti içerisinde olunmamalıdır. Sabırla beklenmeli, çocuk yüreklendirilip motive edilmelidir. Bu basamak, çocuğun tuvalete ihtiyaç hissettiğinde nereye gitmesi, ne yapması gerektiği hususunda önemlidir. İstediği zaman kendi kendine tuvalete gidebileceği ve tuvalet ihtiyacını giderebileceği, çocuğa izah edilmeli ancak baskı yapılmamalıdır.

4.Aşama: Bezin çıkartılması: Çocuğun bezi çıkartılarak evde alıştırma kiloduyla serbest bırakılmasıdır. “Tuvalet ihtiyacın geldiğinde bu tuvalete gidip ihtiyacını giderebilirsin.” telkinlerinde bulunma aşamasıdır.

Çocuğa telkinde bulunulmalı, yol gösterilmeli, asla baskı yapılmamalıdır. İhtiyacını giderdiği zaman bu başarı tebrik edilmeli, ödüllendirilmelidir.

İdrardan önce büyük tuvaletin kontrolünün sağlanması daha doğrudur. Büyük tuvaletin yapılmasının ardından idrar yapımı daha kolay olacaktır. İlk defa tuvaleti kullanmak, çocuklar için çok zor bir olaydır. Annelerin bu süreçte sabırlı ve kararlı olmaları, bilinçli bir tavır sergilemeleri, çocuğun ruh sağlığı açısından da büyük önem taşımaktadır. Bu süreçte çocuk, gösterdiği gayret ve çabadan ötürü ödüllendirilmelidir. Kendi başına bir şey başarmış olmak çocuğu mutlu edecektir. Ancak çocuk korkarak tek başına tuvalete gitmek istemezse ısrarcı olunmamalı, buraya kadar başardığı, gerisini de başarabileceği söylenerek yüreklendirilmelidir. Tuvalet eğitimi süresince, evden çıkmanız gerektiğinde çocuğa bez takılması ve eve döndüğünüzde bezin tekrar çıkarılmasında sakınca yoktur. Bu bir süreçtir, belli zaman sonra buna da gerek kalmayacaktır. Bu süreçte bazen kazalar olup kaçırmalar olabilmektedir. Anneler hazırlıklı ve sabırlı olmalıdırlar. Gece eğitimi, gündüz eğitiminden sonra verilmelidir. Çocuk sabah kalktığında bezi kuru bir şekilde kalıyorsa bu olgunluğa da ulaşmış demektir.

Gece bezi takmanıza gerek kalmamıştır ve çocuğun 5 yaşına kadar gece altına kaçırması normal karşılanmaktadır, doktor tedavisi gerektirmemektedir. 5 yaşından sonra bu problemin hala yaşanıyor olması durumunda bir hekime başvurulmalıdır.

 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.